L'Escala Costa Brava....
...Ripoll, de wieg van Catalonië...
Portaal van de Santa Maria de Ripoll

"Triomfboog der christenheid",een gebeeldhouwde platenbijbel op het portaal van de Santa Maria de Ripoll, ongetwijfeld het kostbaarste bezit van de kerk. Het is een beeldverhaal waarvan de afbeeldingen thematisch gegroepeerd zijn, verdeeld over zeven horizontale strips en zeven bogen. Diverse scènes uit het Oude en het Nieuwe Testament zijn in beeld gebracht, maar ook een aantal afbeeldingen uit het dagelijkse leven. Het probleem voor de doorsnee kijker is een beetje dat de tand des tijds zijn werk heeft gedaan - door erosie zijn helaas veel afbeeldingen vervaagd of  onherkenbaar geworden - en dat maakt het lastig om door te dringen in de betekenis van alle figuren, naast het feit dat ook enige bijbelse kennis tot aanbeveling strekt. Om de verbeelding een handje te helpen bij het ontwarren van de puzzel volgt hieronder enige toelichting. Wellicht kan de aandacht daarmee wat langer op dit kunstwerk gefixeerd worden.

Iconografie van het portaal (beweeg met de muis over het portaal).
De bovenste strip geeft het hemelrijk weer. Pal boven de deur is Jezus Christus geplaatst, op de gebruikelijk wijze zittend op een troon afgebeeld als Pantokrator, de Albeheerser, de Almachtige. Daarnaast, aan weerszijden, aanbiddende engelen en links en rechts daarvan de symbolen van de evangelisten Matheus en Johannes. Daarbuiten de vierentwintig oudsten in de Apocalyps. Zij representeren de vierentwintig boeken van het oude Testament. Deze reeks beeltenissen loopt door op de zijkanten. Op de tweede strip links en recht van de boog de symbolen van de evangelisten Marcus en Lucas. Links en rechts daarvan heiligen kijkend naar de Pantokrator. Deze strip met heiligen loopt eveneens door op de zijkant. De derde strip bevat taferelen uit het Oude Testament. Links: vier scènes uit het leven van koning Salomo uit het boek Koningen en op de zijkant (ook uit Koningen) een scène over de profeten Elia en Elisa. Rechts (doorlopend op de zijkant) scènes uit het boek Exodus over de tocht door de Sinaï en de terugvoering naar Jeruzalem. Aan beide zijden naast de bogen decoratieve ooievaars.

Scènes uit Samuël. Op vierde strip eveneens taferelen uit het Oude Testament: (links) scènes over de Ark van het Verbond uit het boek Samuël.

Scènes uit Exodus. Rechts op de vierde strip (doorlopend op de zijkant) scènes uit het boek Exodus over de strijd tegen amalekieten.

Koning David en muzikanten. Op de vijfde strip: (links) de verheerlijking van de Heer met koning Daid in het midden (foto hierboven) en (rechts) de Heer sluit het verbond met de leiders van het Israëlische volk. Op de zesde strip links en rechts twee visioenen van Daniël. Op de zevende strip medaillons met leeuwen, mythologische dieren (links) de zeven hoofdzonden (rechts). Op de zijkanten onderaan: Diermotieven (links) en (rechts) scènes uit het verhaal van Abraham, de arme Lazarus en de rijke man (uit Lucas).

De apostelen Petrus en Paulus, dragen de derde boog die gedecoreerd is met zes scènes uit het leven van Petrus (links) en zes scènes uit het leven van Paulus (rechts).De stroken aan beide zijden van Petrus en Paulus zijn versierd met decoratieve figuren en met de symbolen van de dierenriem, aansluitend een decoratieve boog (tweede boog) met ronde medaillons met planten- en dierenmotieven en in het midden het Lam Gods met kruis geflankeerd door aanbiddende engelen. De zesde boog bevat scènes uit het leven van Jonas (links) en Daniël (rechts). Boven in de dagkant van de binnenste boog is de Almachtige afgebeeld omgeven door twee engelen en scènes uit Genesis. Tot slot: symbolische figuren uit het dagelijkse leven, die staan voor de twaalf maanden van het jaar, sieren de dagkant van de binnenste zuilen.

Apostel Petrus

Het hele kunstwerk is uitgevoerd als basreliëf, uitgezonderd de beelden van Petrus en Paulus. De compilatie is waarschijnlijk een reflectie van de gebeurtenissen in de tijd dat het kunstwerk tot stand kwam. Zeer waarschijnlijk moet de poort dan ook gezien worden als een echte triomfboog, daarbij doelend op de verdrijving van de Moren en de parallellen met de bijbelse geschiedenis, aldus de kunstkenners. Voor de achterliggende gedachten bij de keuze van de diverse elementen van het kunstwerk wordt naar de literatuur verwezen.

Bronnen: De iconografie vermeld op het tableau dat aanwezig is bij het portaal is de leidraad geweest voor de samenstelling van deze pagina. Deze nogal beknopte (Catalaanse) informatie is aangevuld met relevante informatie met betrekking tot de uitgebeelde bijbelse thema's afkomstig van bijbels georiënteerde sites. Daarnaast zijn met name geraadpleegd: "Catalonië", een uitgave van Cantecleer kunstreisgidsen, "Catolonia, Art-Architecture-Landscape" een uitgave van Könemann en de website www.davinci-systems.es/ripoll/ die geheel is gewijd aan La Basílica del Reial Monestir de Santa Maria de Ripoll.